* Bài viết tiết lộ một phần nội dung phim
Ra mắt ở Liên hoan phim Cannes (Pháp) vào tháng 5, Parasite của đạo diễn Bong Joon-ho được tôn vinh bằng tràng pháo tay tám phút. Tác phẩm thắng giải cao nhất sự kiện (Cành Cọ Vàng) và nhận đến 98% đánh giá tích cực trên trang phê bình Rotten Tomatoes. Parasite là phim giành Cành Cọ Vàng hiếm hoi ra rạp Việt Nam chỉ vài tuần sau lễ trao giải.
Tên phim Parasite (Ký sinh trùng) cùng poster với những nhân vật có vệt che ngang mắt tạo vẻ bí ẩn cho tác phẩm. Trailer cũng được cắt dựng để không lộ nội dung chính. Trên Indiewire, đạo diễn cho biết Parasite là phim gia đình đan xen bi hài kịch.
Trailer phim.
Câu chuyện bắt đầu ở căn hộ nghèo ở Seoul (Hàn Quốc), nơi Ki-taek (Song Kang-ho đóng), Choong Sook (Jang Hye-jin) cùng hai người con Ki-woo (Choi Woo-shik) và Ki-jeong (Park So-dam) chật vật kiếm sống. Ki-woo thấy cơ hội đổi đời khi được nhận làm gia sư cho con gái của ngài Park (Lee Sun-kyun). Anh lên kế hoạch để người thân của mình được đưa vào gia đình này làm công. Tuy nhiên, một biến cố xảy ra khiến mọi chuyện phức tạp.
Chủ đề chính của phim là xung đột giữa lớp người giàu và nghèo trong xã hội Hàn Quốc. Trong khi gia đình ngài Park tận hưởng cuộc sống với những món đồ đắt đỏ, nhà Ki-taek vật lộn để kiếm ăn qua ngày, thậm chí phải sục sạo để bắt sóng wi-fi từ hầm vệ sinh. Bằng cách thâm nhập vào gia đình giàu, nhà Ki-taek giống như những con ký sinh trùng đeo bám và bòn rút sức sống của vật chủ.
Tuy nhiên, chênh lệch địa vị là lằn ranh vô hình mà phía nhà nghèo không thể vượt qua. Đạo diễn Bong Joon-ho thể hiện rõ ý tưởng này qua lối chỉ đạo diễn xuất và dàn dựng cảnh quay. Những người nhà Park có dáng đi khoan thai, cốt cách thượng lưu mà gia đình Ki-taek không thể bắt chước dù họ xuất hiện trong cùng bối cảnh, có cơ hội tận hưởng các tiện nghi ở nhà gia chủ. Ngược lại, gia đình nghèo có sự khôn lỏi, trí thông minh đường phố, liên tiếp gieo chiêu trò mà nhà Park không lường được.
 |
|
Poster phim. Ảnh: CJ. |
Góc nhìn trung dung tạo nên sức mạnh cho thông điệp phim. Các nhân vật trong Parasite không hoàn toàn xấu hay tốt. Nhóm người nhà giàu không tàn nhẫn hay bóc lột người nghèo, còn gia đình Ki-taek cũng không mang ác tâm với gia chủ. Nhờ đó, phim tránh được lối mòn khắc họa một chiều kiểu thiện ác đối đầu. Cho dù ai chiến thắng, trật tự về kinh tế, địa vị vẫn giữ nguyên hiện trạng.
Đạo diễn không đứng về phía nào mà chỉ nêu câu chuyện gây suy ngẫm về xã hội. Sự phân cấp kinh tế, cách tổ chức xã hội mới là động lực thúc đẩy hành vi nhân vật chứ không phải bản tính cá nhân. Do đó, Parasite là câu chuyện mang tính phổ quát mà khán giả nhiều nơi có thể hiểu. “Tác phẩm kể vấn đề táo bạo, cấp thiết bằng giọng hài hước, nhẹ nhàng và không phán xét. Phim mang tính toàn cầu dù kể câu chuyện địa phương. Chúng tôi bị quyến rũ khi xem nó”, Alejandro González Iñárritu (chủ tịch ban giám khảo ở Cannes) nói trên Indiewire.
 |
|
Hòn đá là biểu tượng có tính ẩn dụ trong phim, vừa đại diện cho khát vọng đổi đời, vừa là gánh nặng của gia đình Ki-taek. Ảnh: CJ. |
Giới phê bình tán dương khả năng kiểm soát nhịp độ, diễn biến cũng như dấu ấn riêng của Bong Joon-ho – một trong các đạo diễn Hàn có ảnh hưởng nhất hiện nay. Bong liên tiếp biến chuyển thể loại trong khoảng hai giờ thời lượng, từ tâm lý, hài hước, ly kỳ đến cả một số đoạn có chất kinh dị. Sự thay đổi lối kể của đạo diễn ăn khớp chuyển biến tình tiết chứ không gượng gạo. Tiết tấu phim thường ở mức cao, được hỗ trợ bởi những bản nhạc cổ điển có nhịp nhanh, đan xen các khoảng nghỉ để nhân vật trải lòng.
Khâu chọn bối cảnh là điểm mạnh của nhà làm phim sinh năm 1969. Căn hộ nhà Ki-taek có trần thấp, cửa sổ có chiều cao ngang mặt đường, tạo ra sự bó hẹp không gian. Trái lại, nhà ngài Park nằm ở phía trên một sườn dốc, giống ẩn dụ cho địa vị cao của họ. Các đường đi, khu vực trong nhà được giới thiệu ở nửa đầu và thành bối cảnh cho các đoạn phim có chất kịch tính sau đó.
 |
|
Một khung hình thể hiện khả năng dàn dựng của Bong Joon-ho. Các nhân vật nhà nghèo bị ép chặt trong không gian có bó hẹp. Việc nhân vật nam thoải mái đặt tay lên bồn cầu cho thấy họ đã quen điều kiện sống dơ bẩn này. Ảnh: CJ. |
Diễn biến hầu như được kể theo tuyến tính, lời thoại gãy gọn và dễ hiểu. Các tình tiết bất ngờ (plot twist) được cài cắm nhiều ở nửa sau. Trong video giới thiệu tác phẩm, Bong Joon-ho kêu gọi khán giả đừng tiết lộ nội dung sau buổi chiếu để không ảnh hưởng trải nghiệm của người chưa xem.
Diễn xuất đồng đều của các sao Hàn giúp tác phẩm tròn trịa. Song Kang-ho duy trì phong độ của diễn viên chuyên đóng các vai giàu tâm trạng. Tài tử có một cảnh cận mặt giàu chất tự sự gần cuối phim, gây liên tưởng đến một cảnh tương tự của anh trong Memories of Murder (2003) – tác phẩm nổi tiếng của Bong Joon-ho. Lee Sun-kyun thể hiện được vẻ thượng lưu của ngài Park, còn Choi Woo-shik chiếm thiện cảm khi hóa thân chàng trai nhà nghèo nhiều mưu mẹo.
 |
|
Bong Joon-ho ăn mừng chiến thắng ở Cannes. Ảnh: AFP. |
Tuy nhiên, kịch bản phim cũng có một số điểm chưa hợp lý. Ở nửa đầu, kế hoạch của nhà Ki-taek thành công dễ dàng do nhân vật vợ ngài Park (Cho Yeo-jeong đóng) được khắc họa khờ khạo hơi phi thực tế. Tình cảm của Ki-woo với con gái gia chủ cũng tiến triển khá vội.
Ngoài khía cạnh điện ảnh, tác phẩm còn gây bàn tán về chính trị ở cảnh một phụ nữ châm biếm chính sách phát triển tên lửa của Bắc Triều Tiên, cũng như lãnh đạo nước này. Tuy nhiên, trên Deadline, Bong Joon-ho phủ nhận phim mang thông điệp chính trị. Ông giải thích đó là một kiểu nói đùa phổ biến ở Hàn Quốc, được đưa vào chỉ để gây cười.
Được tôn vinh ở sự kiện của phim nghệ thuật, Parasite cũng thu hút số lượng lớn khán giả đại chúng. Ở Hàn Quốc, phim hiện thu hơn 50 triệu USD và đánh bại bom tấn Godzilla: King of Monsters trong tuần ra mắt. Ở Pháp, tác phẩm đứng thứ hai phòng vé khi công chiếu từ ngày 5/6, chỉ sau Dark Phoenix.
Phim khởi chiếu ở Việt Nam từ ngày 21/6 với nhãn C18 (không dành cho người dưới 18 tuổi).
* Xem thêm: Lý do ‘Parasite’ được tôn vinh ở Cannes
Ân Nguyễn
