🌱🌱…CẨM NANG KHỞI NGHIỆP
.
KHỞI NGHIỆP [1] : CÁI GÌ LÀ QUAN TRỌNG NHẤT
Thỉnh thoảng tôi có nhận được inbox xin tư vấn về khởi nghiệp. Mỗi một bạn lại có một vài băn khoăn khác nhau, một hoàn cảnh khởi nghiệp khác nhau. Để có thể tư vấn cho từng bạn bạn tôi lại cần thêm rất nhiều thông tin, rồi lại cần thêm nhiều thời gian để trao đổi trực tiếp với từng bạn, mà thời gian tôi lại không có nhiều.
Có một số bạn trao đổi với tôi về khởi nghiệp:
- – Em hoang mang quá, cùng là vốn khởi nghiệp mà anh Trương Gia Bình chủ tịch FPT thì nói “với khởi nghiệp, vấn đề không phải là tiền”, còn anh Phạm Đình Nguyên, người đã mua cả một thị trấn của Mỹ lại nói “đừng nghĩ đến khởi nghiệp khi không có tiền”. Cả hai anh đều là những người thành đạt, vậy ai nói đúng, chúng em nên nghe ai.
- – Không có ai sai cả. Cả 2 anh đều đúng.
- – Em không hiểu.
- – Trong cuộc sống không có đúng, không có sai. Nếu bạn chọn A thì sẽ có một số khó khăn này, một số thuận lợi kia. Nếu bạn chọn B thì bạn cũng gặp một số khó khăn khác, một số thuận lợi khác. Còn A tốt hơn hay B tốt hơn và bạn sẽ vượt qua khó khăn như thế nào lại tuỳ vào tố chất, năng lực, kinh nghiệm của bạn.
- – Cụ thể hơn về vấn đề TIỀN ĐỂ KHỞI NGHIỆP.
- – Khi khởi nghiệp có tiền làm vốn thì quá tốt, có thuận lợi ban đầu. Trong trường hợp không có tiền thì hoặc là phải TẠO VỐN, kiếm tiền để có vốn kinh doanh hoặc là HUY ĐỘNG VỐN từ những nhà đầu tư (hoặc bố mẹ, người thân hoặc ngân hàng hoặc nhà đầu tư mạo hiểm).
Chính vì vậy tôi có ý định viết một vài stt về khởi nghiệp, viết về những vấn đề chung nhất, quan trọng nhất của khởi nghiệp với hy vọng sẽ giúp đỡ một phần để nhiều bạn trẻ khởi nghiệp có thêm thông tin, thêm những bài học và những đúc kết về tư duy, cách nghĩ, triết lý sống, triết lý kinh doanh, triết lý khởi nghiệp của những doanh nhân thành đạt ở Việt Nam và trên thế giới.
Những vấn đề về tầm nhìn, khát vọng, niềm tin… là những vấn đề rất phổ quát, đã được nói đến rất nhiều bởi nhiều doanh nhân thành đạt tôi sẽ không viết mà sẽ tập trung viết về những về một số vấn đề sau:
- [1] TẠO VỐN
- [2] GỌI VỐN
- [3] Ý TƯỞNG KHÔNG PHẢI QUAN TRỌNG NHẤT
- [4] CHỌN ĐỒNG SÁNG LẬP CHỌN NGƯỜI ĐỒNG HÀNH
- [5] TỪ JACK MA HIỂU HƠN VỀ TẦM NHÌN
- [6] GIÁ TRỊ SỐNG, GIÁ TRỊ CỐT LÕI CỦA DOANH NGHIỆP
- [7] KHỞI NGHIỆP TINH GỌN (LEAN STARUP)
Hy vọng với 6-7 Stt về 6 chủ đề trên sẽ phần nào có ích cho nhiều bạn trẻ KHỞI NGHIỆP.
Xin các bạn quan tâm cần kiên nhẫn đợi, bởi ngoài FPT và các doanh nghiệp CNTT Viễn thông Việt Nam mà tôi trực tiếp tham dự, chứng kiến, tôi cần thêm thời gian để tìm hiểu và chiêm nghiệm sâu hơn về quá trình khởi nghiệp và thành công của Vingroup, Vietjet Air, Jack Ma – Alibaba, Chin Sophonnopich – Bangkok Bank, Henry Ford, Steve Job, Michael Dell, Mark Zuckerberg….
📖
KHỞI NGHIỆP [2] ; TIỀN KHÔNG PHẢI QUAN TRỌNG NHẤT
Rất nhiều bạn nói rằng KHỞI NGHIỆP thì ĐẦU TIÊN (TIỀN ĐÂU) là quan trọng nhất.
Rất nhiều bạn nói rằng KHỞI NGHIỆP thì Ý TƯỞNG là quan trọng nhất.
Sau khi nghiên cứu, chiêm nghiệm nhiều doanh nhân thành đạt nhất, nhiều doanh nghiệp thành công nhất ở Việt Nam và trên toàn thế giới tôi rút ra nguyên lý: KHỞI NGHIỆP, TIỀN không phải quan trọng nhất và Ý TƯỞNG cũng không phải quan trọng nhất.
Trong bài này tôi sẽ bàn về nguyên lý: TIỀN KHÔNG PHẢI QUAN TRỌNG NHẤT, còn Ý TƯỞNG không phải quan trọng nhất tôi sẽ trao đổi trong bài viết sau.
GIÁO VIÊN ĐẠI HỌC ĐI BUÔN Ở CHỢ ĐẦU MỐI
Người ta hay nhắc đến những nhược điểm của Jack Ma như học dốt môn toán, 3 lần trượt phổ thông, 2 lần trượt đại học, 10 lần bị Harvard từ chối, ứng viên duy nhất trong số 25 ứng viên thi vào KFC bị trượt, nộp đơn xin việc 30 lần thì bị từ chối cả 30, dáng người gầy gò, tướng mạo xấu xí.
Nhưng rất ít người nhắc đến việc Jack Ma đã thành lập Alibaba như thế nào, lấy tiền ở đâu để có vốn cho Alibaba, đã đứng mũi, chịu sào như thế nào để lèo lái dẫn dắt con thuyền Alibaba vượt qua bao ghềnh thác, chiến thắng eBay, Yahoo ở Trung Quốc để trở thành công ty dịch vụ điện tử hàng đầu thế giới có giá trị lên đến 124 tỷ dollar Mỹ.
Jack Ma mở đầu sự nghiệp kinh doanh sau 5 năm giảng dạy tiếng Anh ở đại học công nghiệp Hàng Châu bằng việc rủ đồng nghiệp lập công ty dịch thuật Hải Bắc (1993) với số vốn gần như bằng không.
Những tháng ngày ban đầu của Hải Bắc vô cùng khó khó khăn: doanh thu chỉ được có 700 tệ/tháng, riêng tiền thuê văn phòng đã hết 2000 tệ/tháng, chưa kể tiền lương nhân viên. Để các đồng nghiệp yên tâm làm vệc, để có tiền trả lương, duy trì công ty, ban ngày đi kiếm hợp đồng dịch thuật, buổi tối Jack Ma mang bao tải lên chợ đầu mối Nghĩa Ô mua hàng tạp hoá về bán lẻ trên các con phố nhỏ ở Hàng Châu. Bán hàng tạp hoá vẫn không đủ tiền nuôi công ty, Jack Ma còn bán dược phẩm, bán thiết bị Y tế. Việc bán hàng rong chỉ chấm dứt khi hoạt động kinh doanh của Hải Bắc đi vào ổn định.
Lập công ty không vốn, thời kỳ đầu hợp đồng ít, doanh số ít. Từ một giáo viên đại học, không xấu hổ, không sĩ diện, với dáng người nhỏ bé, cao chỉ 1m52, Jack Ma lầm lũi vác bao tải hàng tạp hoá trên vai dạo khắp các con phố Hàng Châu bán hàng.
Năm 1999 khi thành lập Alibaba, Jack Ma và 17 cộng sự moi hết tiền của gia đình, vay thêm bạn bè, người thân được đúng 60.000 USD (trung bình 1 người góp 3.300$). Jack Ma lấy luôn nhà riêng ở ven Hồ Tây làm văn phòng công ty (kiêm nhà ở). Thay vì lương 3000-5000 tệ như các nơi khác, Jack Ma và các cộng sự chỉ hưởng lương 500 tệ, tất cả đều thuê nhà trọ gần công ty, hàng ngày đi bộ đi làm.
Thái Sùng Tín, nhân vật số 2 ở Alibaba cũng từ bỏ Invester AB Thuỵ Điển với mức lương 1 triệu (như Jack Ma nói vui “với lương ấy Thái Sùng Tín có thể mua được 20 công ty như Alibaba”) để chỉ hưởng mức lương 500 tệ như các đồng nghiệp.
Jack Ma là một minh chứng thuyết phục nhất về việc TỰ TẠO RA VỐN ĐỂ KHỞI NGHIỆP.
ÔNG CHỦ NGÂN HÀNG BỐC VÁC, BÁN HÀNG RONG
Chin Sophonopich là người Thái gốc Hoa, năm 9 tuổi ông đươc cha gửi về Trung Quốc học, nhưng do gia đình khó khăn ông phải bỏ học giữa chừng quay lại Thái Lan lập nghiệp.
Về Thái Lan, Chin làm đủ thứ nghề, từ bốc vác, cửu vạn, bán hàng rong, bồi bàn, đầu bếp. Khi có chút vốn, Chin mở công ty kinh doanh buôn bán sắt thép, đồ gỗ.
Năm 1944 Chin thành lập Ngân hàng Bangkok Bank với 10 nhân viên. Năm 1947 Chin thành lập Bangkok Insurance. Năm 2016 Bangkok Bank và Bangkok Insurance đạt trên 5 tỷ dollar doanh thu và trên 1 tỷ dollar lợi nhuận.
Từ người học vấn thấp, không vốn, đi làm bốc vác, cửu vạn, bán hàng rong, đầu bếp, bồi bàn để TẠO VỐN, mở công ty, mở ngân hàng, mở hãng bảo hiểm, trở thành tỷ phú, Chin cũng là một minh chứng thuyết phục về việc TỰ TẠO VỐN ĐỂ KHỞI NGHIỆP.
Nếu bạn nào KHỞI NGHIỆP mà nói KHÔNG CÓ TIỀN KHÔNG THỂ KHỞI NGHIỆP thì hãy tự hỏi “mình đã dám bỏ sĩ diện, chịu gian khổ vác bao tải lên chợ đầu mối LONG BIÊN (Hà Nội), chợ đầu mối BÌNH ĐIỀN (tp. Hồ Chí Minh) để buôn hàng lấy tiền TẠO VỐN khởi nghiệp như tỷ phú Jack Ma chưa”, “đã từng làm bốc vác, cửu vạn, bán hàng rong, đầu bếp, bồi bàn như tỷ phú Chin Sophonopich để TẠO VỐN chưa”.
Nếu câu trả lời là CHƯA thì tức là bạn vẫn còn thiếu yếu tố QUAN TRỌNG NHẤT của KHỞI NGHIỆP.
📖
KHỞI NGHIỆP [3]: MUỐN THÀNH ÔNG LỚN PHẢI CẦN TIỀN
Ở Stt trước chúng ta đã nghe câu chuyện tỷ phú Jack Ma vác bao tải lên chợ đầu mối Nghĩa Ô buôn hàng tạp hoá về bán trên các con phố nhỏ ở Hàng Châu và chuyện tỷ phú Chin Sophonopich đi bốc vác, cửu vạn, bán hàng rong, bồi bàn, đầu bếp kiếm tiền TẠO VỐN khi khởi nghiệp.
Thế nhưng chính Jack Ma khi muốn Alibaba phát triển lên một qui mô lớn đã 3-4 lần HUY ĐỘNG VỐN từ các nhà đầu tư và Alibaba lớn mạnh như ngày hôm nay cũng nhờ vào những khoản vốn đầu tư ấy.
Trong Stt này chúng ta cùng nghiên cứu cách HUY ĐỘNG VỐN và con đường không bằng phẳng trong sự nghiệp của các tỷ phú Jack Ma, Michael Dell, Steve Job, Henry Ford, Mark Zuckerberg để đưa Alibaba, Dell Inc, Apple, Ford Motor và Facebook vượt qua bao khó khăn trước khi trở thành những tập đoàn hàng trăm tỷ dollar như ngày nay.
KHỞI NGHIỆP & HUY ĐỘNG VỐN CỦA DELL
Năm 1984, khi mới 19 tuổi, là sinh viên năm thứ 2, Michael Dell đứng ra thành lập Dell Inc với số vốn ít ỏi 1000$.
Tháng 7 năm 1985 Michael bán được chiếc máy tính PC đầu tiên với giá 795$. Michael mua linh kiện, tự lắp ráp, tự chuyên trở máy tính PC trên cốp xe, tự bàn giao, lắp đặt, cài đặt.
Sau hợp đồng đầu tiên, trong năm 1985 Michael ký được nhiều hợp đồng bán máy PC tổng cộng 1000 chiếc. Khi có hợp đồng, Michael vay 500.000$ của ông bà để lấy vốn lắp ráp máy tính và ngay trong năm 1986 Michael đã hoàn trả hết vốn cho ông bà. 1000 chiếc PC này, Michael vẫn thực hiện phương thức tự mua linh kiện, tự lắp ráp, tự chuyên trở máy tính PC trên cốp xe, tự bàn giao, lắp đặt, cài đặt.
Bán được 1000 máy PC trong một năm, Michael đã thuyết phục được Lee Walker, một ômg chủ nhà Bank đầu tư vào Dell Inc 10 triệu USD để giữ cổ phần, giữ chức Chủ tịch và TGĐ điều hành Dell Inc. Với số vốn 10 triệu USD, năm 1987 Dell Inc xây dựng nhà máy lắp ráp máy tính PC có công suất 7000 PC/tháng.
Hợp đồng ngày càng nhiều, năm 1988 Michael tiếp tục huy động một khoản đầu tư 30 triệu USD để đổi lấy 3.5 triệu cổ phiếu của Dell Inc.
Thời điểm viết Stt này (2017), Dell Inc có giá trị 67.13 tỷ USD, còn Michael Dell có giá trị tài sản 20.7 tỷ USD.
KHỞI NGHIỆP & HUY ĐỘNG VỐN CỦA MARK ZUCKERBURG
Tháng 10 năm 2003, đang là sinh viên năm 2 Harvard, Mark cùng 3 người bạn viết một phần mềm có tên là Facemash với chức năng so sánh khuôn mặt của 2 nữ sinh. Vốn của Facemash bằng 0, Mark và 3 người bạn không có lương.
Sự nghiệp của Mark sẽ rẽ qua một hướng khác nếu Mark không vượt qua được lệnh đóng cửa Facemash của ban lãnh đạo Harvard với cáo buộc vi phạm bản quyền.
Tháng 6 năm 2004, Mark huy động được khoản đầu tư đầu tiên trị giá 500.000 USD từ Peter Thiel sau khi Facemash (đã có tên mới là Thefacebook) đã lan rộng nhanh chóng từ ½ sinh viên đại học Harvard đến sinh viên đại học Stanford, Columbia, Yale, tiếp đến sinh viên các trường đại học Ivy League, rồi toàn bộ sinh viên đại học Canada và Mỹ.
Tháng 4 năm 2005, Mark huy động tiếp khoản đầu tư thứ 2 trị giá 12.7 triệu USD từ Aceel Partners sau khi Mark đổi Thefacebook thành Facebook và Facebook đã mở rộng ra cho tất cả những ai trên 13 tuổi, có doanh số 9 triệu USD.
Tháng 4 năm 2006, Mark huy động tiếp khoản đầu tư thứ 3 trị giá 27.5 triệu USD từ Greylock Partners & Meritech Capital sau khi Facebook đã có vài chục triệu người dùng và có doanh số 48 triệu USD.
Thời điểm viết Stt này (2017), Facebook có giá trị 445 tỷ USD, còn Mark Zuckerberg có giá trị tài sản 65.5 tỷ USD.
HUY ĐỘNG VỐN CỦA JACK MA & ALIBABA
Tháng 7 năm 1999 Jack Ma cùng 17 người bạn thành lập Alibaba với số vốn 60.000 USD. Tuy nhiên phần mềm nền tảng Alibaba Online đã được Jack Ma và các cộng sự phát triển từ 12/1988 khi còn ở Bắc Kinh.
Tháng 10 năm 1999 Alibaba huy động vốn lần thứ nhất trị giá 5 triệu USD từ Invester AB Thuỵ Điển, khi này Alibaba đã có thêm công ty Alibaba Network Technology.
Tháng 1 năm 2001 Alibaba huy động vốn lần thứ 2 trị giá 20 triệu USD từ SoftBank khi này Alibaba đã có trên 1 triệu người dùng là là hệ thương mại điện tử có số người dùng lớn nhất thế giới và Alibaba đã bắt đầu có lợi nhuận.
Tháng 8 năm 2005 Alibaba sát nhập Yahoo Trung Quốc vào Alibaba và Yahoo Trung Quốc được định giá 1 tỷ USD.
HERY FORD & STEVE JOB
Trái ngược với việc HUY ĐỘNG VỐN xuôi chèo, mát mái của Jack Ma, Michael Dell và Mark Zuckerberg, hai tỷ phú Steve Job và Henry Ford lại gặp trắc trở khi Henry Ford 2 lần buộc phải dời bỏ công ty do mình sáng lập, trong đó lần thứ hai phải dời bỏ công ty mang chính tên ông công ty Henry Ford (sau này chính là Calidac) còn Steve Job cũng phải dời Apple ra lập Pixar và NeXT.
BÀI HỌC
- Cả Jack Ma, Michael Dell, Mark đều phải tự TẠO VỐN, phát triển giải pháp, sản phẩm cho đến khi có nhiều khách hàng, nhiều người dùng, có doanh số thì mới có thể HUY ĐỘNG VỐN.
- Hầu như không có nhà đầu tư nào đồng ý đầu tư vốn cho một công ty vừa mới thành lập, mô hình kinh doanh, phương thức mới ở dạng Ý TƯỞNG, khởi nghiệp đang ở giai đoạn trứng nước.
- Tại sao các nhà đầu tư lại không tin các nhà KHỞI NGHIỆP mới đang ở giai đoạn Ý TƯỞNG?
- Câu trả lời ở Stt sau: Ý TƯỞNG KHÔNG PHẢI QUAN TRỌNG NHẤT.
📖
KHỞI NGHIỆP [4] : HÀNH ĐỘNG QUAN TRỌNG HƠN Ý TƯỞNG
Sau mấy chục năm nghiên cứu, phỏng vấn hàng nghìn người thành công nhất ở nhiều quốc gia trên thế giới, từ các tỷ phú, các ông chủ doanh nghiệp, các nhà hoạt động xã hội đến các chính trị gia, các nhà thành công học đã đúc kết ra qui luật: “để thành công thì khả năng HÀNH ĐỘNG, TÍNH THỰC TIỄN, HIỆU QUẢ quan trọng hơn TRÍ THÔNG MINH & TRI THỨC” và “sự khác biệt lớn nhất giữa người thành công và người chưa thành công là khả năng HÀNH ĐỘNG”.
Tương tự như vậy, đối với những người khởi nghiệp người ta cũng đúc kết rằng: KHẢ NĂNG HÀNH ĐỘNG, KIÊN ĐỊNH, THEO ĐUỔI MỤC TIÊU ĐẾN CÙNG quan trọng hơn Ý TƯỞNG.
Rất nhiều người nghĩ rằng KHỞI NGHIỆP thì Ý TƯỞNG là quan trọng nhất, có ý tưởng hay sẽ huy động được vốn, sẽ có nhiều người giỏi sẵn sàng đi theo, sẵn sàng thực thi ý tưởng.
Thế nhưng thực tế đã chỉ ra rằng: cuộc sống luôn biến động, không bao giờ diễn ra đúng như dự định, rất nhiều vấn đề mới phát sinh, rất nhiều khó khăn, trở ngại, nếu không kiên định với mục tiêu, không sẵn lòng nếm mật nằm gai, không sẵn sàng dấn thân thì khi khó khăn rất dễ bỏ cuộc giữa chừng, khi thất bại không thể đứng dậy để đi tiếp.
Tôi rất chia sẻ với câu nói: “người có óc sáng tạo thì nhiều vô kể, nhưng người thực thi được điều đó lại rất ít”, bởi như tỷ phú Jack Ma đã nói “rất nhiều người đêm nằm nghĩ ra cả ngàn ý tưởng, nhưng sáng mai thức dậy họ vẫn làm như cũ”. Nghĩ được một ý tưởng có thể chỉ tính bằng phút, bằng giờ, bằng ngày, bằng tháng, nhưng để triển khai một ý tưởng, đưa ý tưởng đó vào thực tế cuộc sống, được thực tế chấp nhận thì tối thiểu cũng mất vài năm, thậm trí cả đời người.
Người có năng lực HÀNH ĐỘNG sẽ có năng lực điều chỉnh khi thực tế thay đổi, họ điều chỉnh cho phù hợp với thực tế rồi lại hành động tiếp, họ luôn duy trì được cảm hứng, niềm đam mê; Khi gặp khó khăn, trở ngại họ sẵn lòng hy sinh tất cả, dốc toàn lực để thực hiện; Khi gặp thất bại họ đứng dậy đi tiếp, kiên trì, kiên định, hành động bền bỉ theo thời gian.
Người có năng lực HÀNH ĐỘNG thường đánh giá đúng cơ hội, tận dụng tốt cơ hội, ở những thời điểm quan trọng, mang tính bước ngoặt, họ thường nhanh chóng đưa ra quyết định và hành động chính xác để đạt kết quả tốt nhất.
Khi nói về vai trò của Ý TƯỞNG đối với khởi nghiệp, tỷ phú giàu nhất châu Á Jack Ma đã nói: “Khởi nghiệp không quyết định ở việc bạn có lý tưởng, ước mơ hay suy nghĩ vượt trội hay không, mà cần phải xem bạn có sẵn lòng hy sinh tất cả, dốc toàn lực để thực hiện nó, cho đến khi chứng minh được rằng điều đó là đúng hay không.”
Chính vì vậy mà Jack Ma đặt ra yêu cầu rất nghiêm ngặt đối với trình độ hành động thực thi công việc của nhân viên Alibaba.
Khi được hỏi: “giữa Ý TƯỞNG HẠNG NHẤT cộng với năng lực THỰC THI HẠNG BA và Ý TƯỞNG HẠNG BA cộng với năng lực THỰC THI HẠNG NHẤT, cái nào quan trọng hơn thì cả Jack Ma và tỷ phú giầu nhất Nhật Bản Masayoshi Son [1] đều đưa ra một đáp án giống nhau: ”Ý TƯỞNG HẠNG BA cộng thêm năng lực THỰC THI HẠNG NHẤT”.
Như vậy cả Jack Ma và Mayayoshi Son đề cho rằng NĂNG LỰC THỰC THI quan trọng gấp 2 lần Ý TƯỞNG.
HÀNH ĐỘNG kiên định, lạc quan, sẵn lòng hy sinh tất cả, dốc toàn lực để thực thi công việc, với sự khôn ngoan và trách nhiệm cao nhất gọi là HÀNH ĐỘNG KHỞI NGHIỆP.
Chính vì vậy mà tôi cho rằng đối với KHỞI NGHIỆP thì cả TIỀN & Ý TƯỞNG đều không phải quan trọng nhất, chính HÀNH ĐỘNG KHỞI NGHIỆP mới là QUAN TRỌNG NHẤT.
CHÚ THÍCH [1]
– Masayoshi Son: chủ tịch của SoftBank, Sprint, tỷ phú 20.4 tỷ USD ( 2017)
– Sprint: Doanh thu 32 tỷ USD, lợi nhuận 2 tỷ USD, 30.000 nhân viên
– SoftBank: Doanh thu 83 tỷ USD, lợi nhuận 4,3 tỷ USD, 70.000 nhân viên
📖
ĐỖ CAO BẢO
